Menu
Close
Ngày 14/8/2024, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố bùng phát bệnh đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng được quốc tế quan tâm (PHEIC) nhằm huy động các nguồn lực y tế công cộng toàn cầu và khu vực để giám sát, ứng phó tốt hơn với các mối đe dọa đang đặt ra.
Đánh giá tình trạng khẩn cấp của bệnh
Bệnh đậu khỉ (MPOX) có biểu hiện với những triệu chứng tương tự bệnh đậu mùa nhưng ít nghiêm trọng hơn do virus Orthopoxvirus gây ra với hai nhánh riêng biệt đã được xác định là: Clade I và Clade II.
Kể từ tháng 5/2022, các ca bệnh và tình trạng lây truyền MPOX được ghi nhận ở nhiều quốc gia bên ngoài khu vực châu Phi, nơi chưa từng xuất hiện trường hợp bệnh trước đó.
Hiện nay, Clade I- chủng gây ra các tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn trong lịch sử đang bùng phát ở châu Phi gây ra hơn 17.400 ca nhiễm và 500 ca tử vong. Số liệu chính thức của WHO cho thấy có gần 8.000 trường hợp trong năm nay chủ yếu ở Cộng hòa Dân chủ Congo, trong đó có 384 trường hợp tử vong (chiếm 4,9% số ca mắc), gần một nửa trong số này là trẻ em dưới 15 tuổi, trong đó có những trường hợp mắc ở trẻ em dưới 5 tuổi.
Phần lớn các trường hợp mắc mới là biến thể phụ Clade Ia, với hơn 80% số trường hợp là trẻ em và chiếm 85% số ca tử vong. Biến thể phụ thứ hai, Clade Ib, đang lan rộng ở người trưởng thành. Trong lịch sử, Clade I có tỷ lệ tử vong cao là 10% trong khi Clade II chưa tới 1%. Cũng có bằng chứng cho thấy chủng Clade I nguy hiểm hơn, với tỷ lệ tử vong từ 3-5%.
Dữ liệu mô hình động vật và một nghiên cứu dịch tễ học nhỏ đã xác nhận Nhánh I có độc tính di truyền cao hơn, tuy nhiên những hiểu biết về biến chủng này vẫn chưa thật sự rõ ràng. Sự xuất hiện và diễn biến gia tăng về nhiều mặt của bệnh MPOX, nhất là với chủng Clade I và khả năng kiểm soát dịch bệnh MPOX tại các quốc gia đang trải qua đợt bùng phát dịch bệnh có thể khiến dịch bùng phát và lan rộng hơn nữa. Do vậy, WHO công bố tình trạng khẩn cấp nhằm huy động các nguồn lực y tế công cộng toàn cầu và khu vực để giám sát và ứng phó tốt hơn với các mối đe dọa đang đặt ra.
Tình hình bệnh đậu mùa khỉ tại Việt Nam
Bắt đầu từ tháng 9/2022, Việt Nam ghi nhận trường hợp mắc MPOX đầu tiên thuộc nhánh Clade I. Từ đó đến nay, cả nước ghi nhận 202 ca bệnh với 8 trường hợp tử vong tại 18 tỉnh, thành phố. Riêng từ đầu năm 2024 đến nay, ghi nhận 67 trường hợp mắc bệnh, 2 tử vong. Tại khu vực phía Nam, trong 2 năm 2023-2024 ghi nhận 200 trường hợp (8 tử vong), trong đó nhiều nhất là: TP Hồ Chí Minh (156 ca), Long An (8 ca)...
Ðiều này cho thấy, MPOX gia tăng nhanh ở một số quốc gia trên thế giới, nhất là châu Phi với những biến chủng nguy hiểm hơn, dễ lây hơn ở cả người lớn và trẻ em đồng thời tỷ lệ tử vong cao hơn, hoàn toàn có thể xâm nhập vào Việt Nam với sự nguy hiểm cao hơn trong thời gian tới.
Sau sự bùng phát của dịch Covid-19 và với thông báo của WHO tuyên bố bùng phát bệnh MPOX là tình trạng khẩn cấp về sức khoẻ cộng đồng, điều này sẽ làm nhiều người lo sợ và quan ngại sẽ phải đối mặt với một loại vi-rút khác có khả năng gây chết người với tỷ lệ tử vong thậm chí còn cao hơn Covid-19.
Việt Nam đã ghi nhận các ca bệnh đậu mùa khỉ trong thời gian gần đây với xu hướng tăng dần. Tuy nhiên, tổng số ca bệnh vẫn còn ở mức thấp và chủ yếu là nhập cảnh từ nước ngoài, được cách ly, điều trị kịp thời. Chưa có các ổ dịch thứ phát tại cộng đồng nào được phát hiện mà chỉ dừng ở một số trường hợp tán phát.
Ngành y tế Việt Nam đã có kế hoạch ứng phó với dịch bệnh, bao gồm: Tăng cường giám sát với việc tiếp tục theo dõi chặt chẽ, phân tích tình hình dịch bệnh, kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp nghi ngờ; nâng cao năng lực xét nghiệm bảo đảm nhanh chóng và chính xác để xác định các ca bệnh sớm; chuẩn bị sẵn sàng các phương tiện y tế, thuốc men và dụng cụ y tế cần thiết để điều trị cho bệnh nhân và cập nhật thông tin và hướng dẫn cho cộng đồng các biện pháp phòng ngừa, nâng cao ý thức phòng bệnh trong cộng đồng; tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho nhân viên y tế về MPOX.